Türkiye’deki en iyi 10 Osmanlı şaheseri

Osmanlı 600 yıl boyunca hüküm sürerken, hâkim olduğu coğrafyayı sayısız mimari eserle donattı. Jürimiz bu hafta başta Mimar Sinan’ın eserleri olmak üzere Türkiye’deki cami, medrese, saray, köprü, çeşme, hamam, çarşı, konak, darüşşifa ve kervansaraylar arasında Osmanlı imzasını taşıyan en güzel ve mutlaka görülmesi gereken eserleri seçti.

Fotoğraflar: Alamy

TARİHÇİ, REHBER, TÜRKOLOG, SEYAHAT YAZARI, TV PROGRAMCISI, FOTOĞRAFÇI VE GAZETECİLERDEN OLUŞAN BÜYÜK JÜRİ SEÇTİ
Prof. Dr. İlber Ortaylı - Tarihçi
Ertuğrul Günay - Eski Kültür ve Turizm Bakanı
Ahmet Zeki Apalı - TUREB Başkanı
Saffet Emre Tonguç - Hürriyet Seyahat yazarı
Sebati Karakurt – Hürriyet Fotoğraf Editörü

Bahar Akıncı - Hürriyet yazarı
Serhan Güngör - Rehber
Sinan Kunter - TV programcısı, gazeteci
Fatoş Güngör - Rehber
Ali Canip Olgunlu - Türkolog

10- Batı ve Osmanlı tarzı: HÜKÜMET KONAĞI / KASTAMONU
Mimar Vedat Tek tarafından yapılan iki katlı olarak batı klasizmi ve Osmanlı oryantalizminin bir sentezi olarak farklı bir yere sahip. Kentin sembolü haline gelen yapı 116 yıldır aynı işlevde görevini sürdürüyor.

Anıtsal bir kamu binası olan konak için İlber Ortaylı, “19. yy’da mimari açıdan yapılan en önemli eserlerden biri. Bursa ve İzmir’deki hükümet konakları da çok önemli” diye söylüyor.

9- Yeşilırmak’ın kenarında: SULTAN II. BAYEZİD KÜLLİYESİ / AMASYA
Fatih’in oğlu Sultan Bayezid’in şehzadeliğini geçirdiği Amasya’ya 1486’da bir hediye olarak inşa ettirdiği külliye görkemli bir taç kapıya sahip.

Yeşilırmak kıyısında geniş bir alana yayılan külliye yan mekânlı cami, medrese, imaret ve şadırvandan oluşuyor.

Caminin bahçesinde 500 yıllık anıt ağaçlar da mekânla beraber zamana meydan okuyor.

8- Hamam sefası: HÜRREM SULTAN HAMAMI / İSTANBUL
Osmanlı kültüründe önemli bir yere sahip olan hamamların en iyi korunmuşu ve aynı zamanda Mimar Sinan’ın bir eseri olması açısından bu listede olmazsa olmazdı.

Kadın ve erkek bölümünü birbirine simetri olarak tasarlanan hamam 1557’de hizmete girdi.

Soğuk İstanbul günlerinde Sultanahmet’te yer alan mekâna gidip hamam sefası yapmanın da tam zamanı!

7- Masmavi çiniler: SULTAN AHMET CAMİİ / İSTANBUL
Osmanlı padişahı I. Ahmet’in Ayasofya’nın tam karşısına yaptırdığı cami heybeti ve içerisindeki Türk çini işçiliğinin en önemli eserleriyle adeta Ayasofya’ya meydan okuyor.

260 pencereyle donatılan caminin en önemli özelliği ağırlıkla mavi renkte olan 20 bini aşkın İznik çinisiyle süslenmiş olması.

Bu nedenle Türkiye’nin ilk altı minareli cami olan yapıya Avrupalılar “Mavi cami” (Blue Mosque) diyorlar.

6- Eşsiz detaylar: ULU CAMİ / BURSA
Yıldırım Beyazıd’ın 1399’da Mimar Ali Neccar’a yaptırdığı şaheser Evliya Çelebi’nin ifadesiyle Bursa’nın Ayasofyası’dır.

Avrupa’da dünyanın düz sanıldığı 14. yy’da caminin minberine işlenen güneş sisteminin kusursuz kabartmaları hayret uyandırıyor.

Ayrıca yapının ortasındaki şadırvan, dev 87 duvar yazısı ve Yavuz Sultan Selim’in Mısır Seferi’nden dönerken getirttiği Kâbe örtüsünün de burada olması bu camii eşsiz kılıyor.

5- Ticaretin kalbi: KAPALIÇARŞI / İSTANBUL
Fatih Sultan Mehmet’in İstanbul’un ticaretini canlandırmak için 1461’de yaptırdığı çarşı bugün bile kentin ticaret merkezlerinin başında geliyor.

Mistik havası, sayısız mücevher, el dokuma halılar, turistik eşyalar ve nicesiyle 3 bin 600 dükkâna sahip.

Yılda ortalama 90 milyon ziyaretçinin geldiği Kapalıçarşı İstanbul’a gelen turistlerin ilk uğranılacak yerler listesinde başı çekiyor.

4- Sınırdaki simge: İSHAK PAŞA SARAYI / AĞRI
18. yy sonlarında yapılan eser Osmanlı, Selçuklu ve Fars mimarisinin bir sentezi olarak karşımıza çıkıyor.

Serhan Güngör, “İmparatorluğun doğu sınırında bir simge gibi yükseliyor” yorumunu yapıyor.

Kesme taştan yapılan sarayın doğu kısmında Selçuklu mimarisini yansıtan süsleme ve kabartmalar da eseri zenginleştiriyor. Karlarla kaplı Ağrı Dağı’yla birlikte eşsiz fotoğraflar çekme imkânı sunuyor.

3- Şehre hâkim: SÜLEYMANİYE CAMİİ / İSTANBUL
Mimar Sinan’ın 1557’de tamamladığı cami Haliç ve Boğaz tarafından bakıldığında tüm şehre hâkim olmasıyla Kanuni Sultan Süleyman’ın İstanbul’a attığı imza olarak duruyor.

Külliye cami, medrese, kütüphane, hastane, hamam, imaret, hazire ve dükkânlardan oluşuyor.

Bahar Akıncı, “Klasik Osmanlı mimarisinin en önemli örneklerinden biri olan Süleymaniye, görkemi ve işçiliği ile İstanbul’a çok mu çok yakışıyor” yorumunu yapıyor.

2- İmparatorluğun kalbi: TOPKAPI SARAYI / İSTANBUL
İstanbul’un fethinden sonra Fatih Sultan Mehmed’in inşa ettirdiği saray 400 yıl boyunca Osmanlı’nın dünyaya hükmettiği ve kalbinin attığı yerdi.

700 bin metrekarelik alana yayılan komplekste sultanların özel eşyaları, paha biçilemeyen Kaşıkçı Elması, Kutsal Emanetler, Harem Dairesi ve silahlar görecekleriniz arasında.

Ayrıca saray İstanbul’un dünyaca ünlü siluetini oluşturan en önemli yapıların başında yer alıyor.

Mimar Sinan’ın “Ustalık eserim” dediği yapı insan zekâsının yaptığı en önemli mimari eserlerden biri olarak UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alıyor. Şehrin her noktasından görülen Selimiye’nin en önemli özelliğiyse daha önceki kubbeli yapılarda, asıl kubbe kademeli yarım kubbelerin üzerinde yükselirken bu cami tek bir kubbe ile örtülmüştür.

Ertuğrul Günay, “Mimar Sinan’ın başyapıtı Avrupa’dan Türkiye’ye gelenleri zarafetiyle karşılayan bir simge eser” diyor.