Gürül Öğüt

Pek çok reklam kampanyasında en temel unsur fotoğraftır. Dikkat çekici bir başlık ve ürün özelliklerini anlatan akıllıca yazılmış metnin önemi elbette göz ardı edilemez ancak çoğu durumda tüketicinin ilgisini ilk çeken reklamın görselliğidir. Ve genellikle sayfayı çevirirken de aklında son kalandır.

Aşağıda çeşitli yaratıcılık yarışmalarının fotoğraf kategorisinde ödül kazanmış kampanyalardan güncel örnekler yer alıyor.

1. Land Rover
Reklam ajansı: Y&R Dubai, BAE
Fotoğraf: James Day
Epica 2013 Altın

2. Whiskas

İllüstrasyon grafik tasarımın çok önemli bir unsurudur. Basın reklamcılığı açısından bakıldığında illüstrasyonun önemi ilanın anlatım gücünü arttırarak daha iyi anlaşılmasını ve akılda kalmasını sağlamasından gelir.

Yazının önemi de yadsınamaz. Ne var ki illüstrasyonun gücü, yazı ile anlatılmak istenenin daha az sözle aktarılmasına imkan sağlamasından gelir. İllüstrasyon, okurun anlatılmak isteneni daha hızlı ve kolay anlamasına yardım eder.

Aşağıdakiler, neredeyse yazıya hiç ihtiyaç bırakmadan verilmek istenen mesajın illüstrasyonla çözüldüğü reklamlara iyi örnekler olarak incelenebilir.

1. Trafik
“Aracınızı yaya geçidinde park etmeniz yayaları zor durumda bırakır.
Ulusal Trafik Haftası: Aracınızı çekapa götürün. Ve davranışlarınızı da kontrol edin.”
Reklam ajansı: Slogan, Fortaleza, Brezilya

Afiş sanatına ilgi duyanlar açısından geçen hafta cuma günü Londra’da ilginç bir sergi açıldı. GRAD Galerisi (Rus Sanatları ve Tasarımı Galerisi) ve Antikbar (www.antikbar.co.uk) iş birliğinde düzenlenen “Kino/Film: Sessiz Perdenin Sovyet Afişleri” sergisi, Sovyet sinema afişlerinin altın çağı kabul edilen 1920’lerden orijinal eserler içeriyor.

Sovyetler Birliği’nde 1920’ler, sessiz film tanıtım afişlerinin hazırlanmasında yeni ve radikal bir grafik tasarım anlayışının gelişmesine tanıklık eder. Sinemanın getirdiği yaratıcı tekniklerin reklam tasarımını da etkilediği döneme ait bu afişler, kendi başlarına birer baş yapıt kabul edilebilir. Georgii ve Vladimir Stenberg kardeşler, Yakov Ruklevsky, Aleksandr Naumov, Mikhail Dlugach ve Nikolai Prusakov gibi grafik tasarım sanatçıları ön plana çıkar.

1920’lerin ortası ve sonları, sinemanın Sovyetler Birliği’nde gelişip büyüme dönemidir. O tarihte nispeten yeni bir sanat olarak sinema, güzel sanatları burjuvaya ait gören yeni nesil sanatçıların devrimci dünya görüşüyle uyum sağlar. Sinemayı büyük kesimi eğitimsiz olan halk kitlelerine yönelik bir propaganda aracı olarak kullanabilme fırsatı, burjuva film endüstrisini destekleyen devletin gözünden kaçmaz. Ülke genelinde, popüler Amerikan yapımları dahil, film dağıtımı devlet kontrolündeki Sovkino organizasyonu tarafından gerçekleştirilir; elde edilen gelir yerli yapımların desteklenmesinde kullanılır. Aralarında Potemkin Zırhlısı gibi baş yapıtların da yer aldığı Sovyet filmleri kısa sürede uluslararası saygınlık kazanır.

Sinema afişlerinin tasarımı ve üretimi, Sovkino şemsiyesi altında yer alan “Reklam Film” departmanı tarafından gerçekleştirilir. Departmanı yöneten tasarımcı Yakov Ruklevsky, bir grup genç sanatçıyla yerli ve yabancı filmlerin afiş tasarımında yeni bir dil geliştirirler, perdede izledikleri kimi teknikleri afişlerde uygularlar. Filmlerin siyah beyaz olmasına rağmen, canlı renkler ve dinamik tipografi kullanımı ile filmlerin ruhunu yansıtmaya çalışırlar.

Aşağıda bu döneme ait 20 çarpıcı afiş örneği görülebilir. Yolu Londra’ya düşecekler içinse GRAD Galerisi’ndeki sergi 29 Mart’a kadar gezilebilir.

1. Saatte 60 Mil
Yapılandırmacılık (Resim ve heykelde, eseri geometrik ögeleri ile kurmayı temel alan anlayış, konstrüktivizm) akımına iyi bir örnek. Tasarım: Dlugach ve Prusakov

2. Azerbeycan

Günümüzde ticari iletişim viral videolara ve diğer online araçlara odaklanmış görünse de başarılı tasarlanmış basın reklamı hâlâ çok güçlü bir iletişim aracı.

Ünlü reklamcı Paul Arden’in dediği gibi, “Basın reklamı yüz adım öteden fark edilmeli ve markayı görmeden bile neyin reklamını yaptığı açıkça anlaşılmalı.” Bugün, Photoshop ve benzeri yazılımlarla bir ilan tasarlamak artık çok kolay ama hedef kitlenin zihninde yer edecek fikrin bulunması hâlâ birinci öncelik.

İş, elbette fikrin bulunması ile bitmiyor. O fikrin reklam alanı içinde nasıl hayata geçirileceği de en az fikrin kendisi kadar önemli. İşte burada devreye sanat yönetimi giriyor. Bu görev sanat yönetmeninin sorumluluğunda. Reklamın genel görselliğinden sorumlu olan sanat yönetmeni, tasarım sürecinde mesajın görsel olarak nasıl verileceğinden, hedef kitlenin hangi duygularının harekete geçirileceğine, reklam içinde hangi unsurların vurgulanacağından hedef kitlenin nasıl cezbedileceğine kadar bir dizi karar vermek zorunda.

Aşağıdaki 30 reklam, iyi bir fikir içermenin yanı sıra zorlu sanat yönetimi fonksiyonunun da başarıyla gerçekleştirildiği örnekler olarak dikkat çekiyor.

1. Çilekli muz
Kitchen Aid marka blender o kadar başarılı ki muz ve çileği adeta böyle karıştırıyor.

2. Bisiklet Maratonu

Markaların hedef kitleleri ile sadece gazete, televizyon, radyo gibi ana mecralarda reklam yaparak iletişim kurma dönemi çok geride kaldı. Günümüzde markalar tüketicinin olduğu her yerde onunla iletişime girmeye çalışıyorlar. İşte, acil çıkış işaretinden plaja serpilmiş dev istiridye maketlerine kadar, en umulmadık yerde ve şekilde kurulmuş marka iletişimine 15 sıradışı örnek.

1. AXE etkisi
Belçika’da Lowe tarafından AXE için yapılmış çalışma.

2. Tuvalette müzik
Billboard müzik dergisinin bu uygulamasında erkekler tuvaletinde pisuvara yerleştirilen düzenekle çiş yaparken müzik yapmak mümkün. Ajans: ALMAPBBDO, Brezilya

3. Mayın

Son yılların gözde reklam araçlarından bir tanesi de insan kalabalığının yoğun olduğu iş plazaları ve alışveriş merkezleri gibi yerlerdeki asansörler. Her gün yüzlerce insan taşıyan asansörlerin hem iç duvarları, hatta zemin ve tavanları hem de kapı dışları, reklam mecrası olarak kullanılabiliyor. Modern asansörlerin iki yana otomatik açılıp kapanan kapıları reklam yaratıcılığını teşvik eden ayrı bir özellik.

Bu arada asansör mecrasının “tutsak izleyici” (captive audience) sağladığı da dikkatten kaçmamalı. Yani, asansöre binen herkes gideceği kata varana kadar o asansör içindeki reklamı görmeye mahkum. Kaçış yolu, kanal değiştirme, sayfa atlama veya başka yere bakmak gibi bir imkan yok.

İşte bu ve benzeri nedenlerle, ayrıca dayanıklı dijital baskı teknolojisinin getirdiği yeni uygulamalarla kalabalık insan trafiğinin olduğu yerlerdeki asansörler cazip reklam mecrası olarak karşımıza çıkıyor. Aşağıda birkaçı Türkiye’den, bu tür reklamlara örnek yaratıcı 25 çalışmayı görebilirsiniz.

1. Durex
Daha iyi vücut. Daha iyi seks

2. Estetik Ameliyat Kliniği
Yeniden doğun.

Playstation reklamları nadir karşılaşılan bir konuma sahiptir. Bazıları Playstation reklamlarına ağır eleştiriler yönlendirerek rahatsız edici bulurken, bazıları markanın reklamlarını yaratıcı ve farklı bularak alkışlar.

Markanın geçmişine bakıldığında ilk yıllarında nispeten daha tutucu ve ürünü açıklayıcı reklamlar yapıldığını söylemek mümkün. Ne var ki PS2’nin piyasaya çıkışı ve ürünü alanların büyük çoğunluğunun yetişkinler olduğunun fark edilmesiyle reklam stratejisi değişir.

Yeni strateji altında kimi zaman ürünün hedef kitlesini bile rahatsız edebilecek seviyede tartışmalı ilanlara da rastlanır. Nispeten yumuşamış olsa da sert, agresif reklam anlayışı PS3 ile kısmen devam eder.

Beğenelim veya beğenmeyelim Playstation markasının reklam anlayışının farklı bir bakış açısı getirdiğini söylemek yanlış olmaz. Ürünün global başarısında önemli rolü olduğu inkar edilemeyecek bu reklamlar Playstation markasının özgün bir marka konumu edinmesini de sağlamıştır.

Aşağıda Playstation’a ait son 10 yıl içinde yayınlanmış en çarpıcı 30 reklam örneği görebilisiniz.

Macera, serüven, arazi, 4x4 gibi kavramların aklınıza getirdiği otomobil markaları neler? İlk sayacağınız markalar arasında büyük olasılıkla Land Rover da yer alacaktır.

Land Rover, Jeep markasından sonra ikinci en eski dört çekişli otomobil markası. İlk kez 1948 yılında Rover Company tarafından üretilen otomobilin ismi olan Land Rover, takip eden yıllar içersinde Defender, Discovery, Freelander ve Range Rover gibi farklı dört çekişli modelleri içeren bir markaya dönüşmüş.

Doğuşundan itibaren birkaç kez el değiştiren şirket ve marka Haziran 2008 tarihinden bu yana Hintli otomobil ürreticisi Tata Motors’un bir parçası.

II. Dünya Savaşı’nın ardından savaşın neden olduğu ekonomik güçlükler ve yetersiz maddi imkanların hakim olduğu bir ortamda hayat bulan Land Rover’ın tasarımı, Rover Company’nin baş tasarımcısı Maurice Wilks’in eseri. Wilks’in ilk tasarımda bir yaz tatilinde kullandığı Amerikan II. Dünya Savaşı Jeep’inden ilham aldığı söylenir. Hatta ilk prototip eski bir Jeep şasesi ve aksları ile üretilir.

Şirketin internet sitesinde, markanın başarı sırrının, sürücüsüne macera hissi vermesi ve açık araziden şehir içine kadar her koşulda kullanılabilen sınıfsız bir araç olmasında saklı olduğu belirtiliyor.

Markanın konumlandırmasındaki macera ilişkisini reklamlarında da görmek mümkün. Şirket internet sitesinde marka değerleri, “bireysellik, otantiklik, özgürlük, macera, cesaret ve üstünlük” kelimeleriyle özetleniyor.

Aşağıda Land Rover’ın macera hissi stratejisini izleyen, farklı pazarlara ait 14 kampanyadan 30 değişik reklam örneği görebilirsiniz.

1. SÜRÜCÜYÜ KIZDIRMA