Sağlık hizmetlerinde teknoloji devri

Daha iyi bir sağlık hizmeti için teknoloji anahtar bir rol oynuyor. Sağlık çalışanlarının güncel kalabilmesini sağlayan teknolojiler aynı zamanda tıp uzmanları ile hastalar arasındaki ilişkiyi daha kolay hale getirerek, daha ucuz ve daha etkili çözümler sağlıyor. Sağlık teknolojilerindeki güncel gelişmeleri, ülkemizin sağlık yatırımlarını ve sağlıkta yapay zeka konusunu ve sağlık teknolojileri ve sağlık ekonomisi konularında araştırmalar yapan sağlık iletişim danışmanı Serap Öcal ile konuştuk.

Ülkemiz sağlık teknolojilerinde yüzde 85 oranında dışa bağımlı

Türkiye’nin sağlık teknolojilerinin üretiminde hangi konumda hakkında Serap Öcal: “Robotik cerrahi, sağlık hizmetlerinde simülasyon teknolojilerinin kullanımı, kök hücre ve gen tedavileri, dijital patolojide yapay zeka ve karar destek sistemleri, hastanelerde yoğun bakım klinik bilgi sistemleri, tanı ve tedavide yapay zekanın kullanımı, giyilebilir teknolojiler ve biyosensörler, girişimsel kardiyolojik çalışmalar, biyoteknoloji girişimleri ve sağlıkta nanoteknolojiler günümüzün yüksek sağlık teknolojilerinden bazıları. Ülkemiz ise sağlık teknolojilerini (cihaz, ilaç ve aşı) alanında yüzde 85 oranında dışa bağımlı olduğu bilinmektedir. İleri teknoloji içeren medikal cihazların da tamamına yakını yurt dışından ithal edilmektedir.  Ülkemizde yüksek sağlık teknolojilerinin AR-GE çalışmalarına gereken yatırımlar yapılır ise yetişmiş insan gücü, coğrafi konum ve fiyat avantajları ile gerek sağlık teknolojilerinde gerekse de sağlık turizminden elde edeceği gelir ile dünya devi ülkeler ile rekabet edebilir hale gelecektir.” diyor.

Üç kıtanın sağlık harcaması, küresel sağlık harcamalarının yüzde 91’ine eşit

Sağlık ekonomisindeki tabloya da değinen Serap Öcal: “The Economist IntelligenceUnit’in 2017 verilerine göre dünyada sağlığa 7 trilyon 724 milyar dolar harcanmıştır. Bu harcamaların 3 trilyon 509 milyar doları Kuzey Amerika, 1 trilyon 745 milyar doları Avrupa, 1 trilyon 766 milyar doları ise Okyanusya kıtalarında yapılmıştır. Bu üç kıtadaki sağlık harcamaları küresel sağlık harcamalarının yüzde 91’ine eşittir. Rapora göre küresel sağlık harcamaları 2022 yılında 10 trilyon 59 milyar dolara ulaşacak; Kuzey Amerika, Avrupa ve Avustralya’daki sağlık harcamalarının küresel sağlık harcamalarına oranı yüzde 88’e gerileyecektir. Bu devasa rakamların konuşulduğu mega sektör sağlık ve sağlık teknolojileri ülkelerin ekonomik sistemlerinin vazgeçilmez bir parçası. Geçtiğimiz yarım yüzyılda birçok ülke bilgi teknolojisi, tıbbi ekipman, tıbbi cihaz ve ilaç yatırımlarıyla sağlık alanında teknolojik altyapısını güçlendirmiştir. Birçok yeni sağlık teknolojisiyle tanışan sağlık sistemleri sağlık hizmet sunumunda önemli gelişmeler kaydetti.” dedi.

Günümüzün en trend teknolojisi olan yapay zekanın sağlıktaki etkilerine de değinen Serap Öcal: “Dünyada en çok yatırım alan girişimlerin sağlık teknolojisi, biyoteknoloji ve siber güvenlik konularında olduğunu görüyoruz. Sektörlerde teknolojik yeniliklerle ilgili trendin yükselmesi ve buna bağlı olarak siber güvenlik risklerinin artması, bu alana yapılacak yatırımların büyümeye devam edeceğini ve girişim yatırımlarda ise yapay zekanın kritik bir odak noktası olacağını gösteriyor. Yapay zeka ve robotlar Endüstri 4.0 devriminin önemli parçasıdırlar. Biyoteknoloji ve nanoteknolojinin de devreye girmesi ile daha büyük bir sanayi devriminin gerçekleşmesine katkıda bulunmaktadır. Yapay zeka şu ana kadar en fazla Radyoloji alanını etkilemişse de sağlığın her alanını derinden etkilemektedir. Sağlık verilerinin miktarları hiç görülmedik bir hızla artmaktadır. Bu verileri insanlar için hızla toparlayıp değerlendirebilecek zeki algoritmalar daha iyi sağlık hizmeti sunumu için önemli olacaklardır. Tıbbi hataların engellenmesi, sağlık verilerinden yeni bilgilerin öğrenilmesi gibi işler yapay zeka algoritmalarının doğal olarak doldurabilecekleri alanlardır.” dedi.

Yapay zeka ve hekimler için kolaboratif çalışma daha olası

Yapay zekanın günümüzdeki birçok mesleği ortadan kaldıracağı konusuna hekimler açısından bakan Serap Öcal: “Yapay zekanın hayatımızda ve iş yapış şekillerinde büyük değişikliklere neden olabileceğini tahmin etmek zor değil. Bu nedenle çalışanların teknolojik gelişmeler doğrultusunda yeniden eğitilmesi, dijital becerilerin yükseltilmesi ve bu büyük değişime toplumsal hazırlık yapılması önem taşımaktadır. Özellikle tekrarlayan işler, rutin işler tehdit altındadır. Hekimler arasında hasta ile temas etmeyen disiplinler yapay zekanın meydana getireceği değişimde en yaralanabilir kısımlardır. Öte yandan yapay zekayı daha iyi kullanan hekimlerin dengi hekimlere göre avantaj elde edeceklerine şüphe yoktur. Tüm yararlı teknolojiler tanımları gereği insanın yaptığı işlerin bir kısmını üstlenerek konfor ve rahatlık sağlarlar. Bazı işlerde, örneğin bazı radyolojik resimlerin değerlendirilmesinde, yapay zeka performansı insan performansını yakalamışsa da, kısa vadede yapay zekanın hekimlerin yerini alması beklenmemektedir. Daha çok yapay zeka ve hekimlerin kolaboratif bir şekilde birlikte çalışmaları olasıdır.” dedi.